Schlüssel M : Allgemeine Bestimmungen / Oberkommando der Kriegsmarine
boek
Een van de grootste geheimen uit de Tweede Wereldoorlog is de Enigma, een Duitse codeermachine, officieel genaamd Schlüsselmaschine E.Enigma, Grieks voor raadsel, is een soortnaam voor elektromechanische codeermachines van het type rotormachines. De Enigma werd vooral bekend als codeermachine van de Duitse krijgsmacht voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog in nazi-Duitsland. De Duitse krijgsmacht had verschillende varianten van de Enigma in gebruik, waaronder de Enigma M, die vooral bekend staat als de marine Enigma, maar ook werd gebruikt door het leger en de luchtmacht. Van deze Enigma M heeft het NMM een originele handleiding verworven.
Het kraken van de Enigma’s door de geallieerden was een belangrijke activiteit en speelde vanwege het beschikbaar komen van geheime informatie over de Duitse oorlogsmachine een cruciale rol in het verloop van de oorlog, vooral met betrekking tot de U-bootoorlog in de Atlantische Oceaan, het front in Afrika en de landing in Normandië.
Van deze handleiding zijn waarschijnlijk maar heel weinig exemplaren bewaard gebleven. Via de geijkte wegen zijn maar twee andere exemplaren te vinden, bij het Bundesarchiv in Berlijn en het Imperial War Museum in Londen.
De zeldzaamheid van dit soort Duitse voorschriften is voor de hand liggend aangezien ze zeer geheim waren en vernietigd dienden te worden als ze in handen van de vijand dreigden te vallen. Dit laatste staat te lezen op de eerste bladzijde van de verworven handleiding. Bij voorkeur moest het boek verbrand worden, maar het kon ook met water snel onleesbaar worden gemaakt aangezien het gedrukt is met inkt die oplost in water.
Dit exemplaar is echter goed bewaard gebleven en achterin staat met Duitse Pünktlichkeit genoteerd dat de laatste mutatie in het boek is aangebracht op 20 juni 1944
Uit een stempel in het boek blijkt dat het exemplaar afkomstig is van de Marinebefehlshaber in den Niederlanden, een functie die tussen 1940 en 1945 is vervuld door vijf verschillende personen.
Later kwam het boek in bezit van Nicolaas Govert de Bruijn (1918-2012), een Nederlandse wiskundige en hoogleraar in de wiskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. Hij staat vooral bekend om zijn vele bijdragen op het gebied van de (wiskundige) analyse, getaltheorie, combinatoriek of combinatieleer en logica, vandaar De Bruijns belangstelling voor de Enigma. Zijn kleinzoon Rommert De Bruijn heeft de handleiding over de Enigma M uit het bezit van zijn opa nu aan het NNM geschonken.