Onbemand verkenningsvliegtuig Short RangeTactical Unmanned Aerial Vehicle (SRTUAV) SAGEM Sperwer V60303 AV-061 registratie Z061 bijnaam 'Anjing Nica'.
drone
De Sperwer is een onbemand verkenningsvliegtuig. Dit onbemande, radiobestuurde vliegtuigje met een spanwijdte van ongeveer vier meter wordt gebruikt om van grote hoogte met ingebouwde camera's video-opnames te maken van potentiële doelen of bedreigende situaties. De beelden worden doorgeseind naar een basisstation. Op 30 juni 2011 werd bekend dat defensie stopt met de Sperwer en overstapt op de ScanEagle.Eind jaren negentig werden door de Koninklijke Landmacht 34 Sperwers aangeschaft voor een totaalbedrag van 180 miljoen gulden; dat is ca. 2,5 miljoen euro per stuk. Ze werden gebouwd door het Franse bedrijf SAGEM.
De Sperwer werd binnen de Koninklijke Landmacht ingezet voor het verkrijgen van gevechtsinformatie en doelopsporing. Het systeem stelt grondtroepen in staat over grote afstanden informatie te verzamelen, doelen op te sporen en te bestrijden. Feitelijk is de Sperwer als onbemand vliegtuigje in Nederland de opvolger van de Northrop KD2R-5 doelsleepvliegtuigjes die werden gebruikt om doelen (surface-to-air missiles) te slepen. De Sperwer kan tot ± 80 km vanaf het grondstation (Ground Control Station Group) zijn taak verrichten.
Aanvankelijk hadden de Sperwers nietszeggende registratienummers beginnend met de letters Z. De Sperwer die in het museum hangt is de Z061. Maar bij de eerste missie in Afghanistan is de eenheid namen gaan geven aan de Sperwers. Populair waren de namen uit de tv serie “ Battlestar Galactica”: Galactica, Pegasus, Caprica, Valkyrie etc. En omdat sommige Sperwers zoals de Galactica (net zoals in de serie) beter vlogen dan die zonder naam werd al snel vanuit een bijgeloof een passende naam belangrijk gevonden. Door de naamgeving ontstond er een band tussen bepaalde Sperwers en het personeel. Sommige crewleden beschouwden bijvoorbeeld de Galactica als hun kindje omdat deze zo goed vloog (zie foto).
Tijdens de tweede missie werd de gewoonte van het namen geven voortgezet. Bij de eenheid zaten toen 3 mannen met een Nederlands-Indische achtergrond. ZIj kwamen op het idee om de Z061 die toen nog Backfire heette om te dopen in Anjing Nica. Dit was ter nagedachtenis en eerbetoon aan een overleden oom die bij het roemruchte KNIL bataljon had gediend. Het was deze oom die er trots op was dat zijn neefje bij de Koninklijke Landmacht ging werken. Het was ook deze neef (samen met nog een van die andere 3) die aanwezig was en heeft meegeholpen bij de ophanging van de Z061 in het Nationaal Militair Museum.
Niet alleen deze neef maar alle Sperwer veteranen ervaren de expositie van de Z061 in het museum als een blijk van maatschappelijk waardering voor het pionierswerk dat zij hebben verricht met deze eerste drone van Defensie. Daarmee werd de basis gelegd voor het huidige niveau van het vliegen met drones bij Defensie.
De Sperwer wordt weggeschoten met behulp van een lanceerrail op een lanceervoertuig. Via de pneumatische drukinstallatie van het lanceersysteem – een uitvergrote katapult - wordt de Sperwer met 9,5 bar de lucht ingeschoten.
De Sperwer was ingedeeld bij 101 Remotedly Piloted Vehicle-batterij (101 RPV-batterij), gelegerd op de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in 't Harde. De eenheid is opgericht op 1 maart 1998 en op 1 januari 2002 operationeel gesteld. 101 RPV-batterij bestaat uit vier pelotons met elk één compleet systeem en in totaal 30 operationele Sperwers. Vier reservetoestellen zijn ondergebracht bij het Opleidingscentrum Vuursteun (OCVUST). Elk peloton is, behalve uit een commandogroep, opgebouwd uit:
Assembly & Transport Group
groep die zorgdraagt voor logistiek, onderhoud en vervoer van het systeem
Ground Control Station Group
groep die vliegtechnische deel controleert
Launcher Group
groep die zorgdraagt voor lancering
Na bijna twaalf jaar actieve dienst is de Sperwer op 30 juni 2012 met pensioen gegaan. Op het Artillerie Schietkamp (ASK) lanceerde de Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Rob Bertholee, voor de laatste maal het slimme vliegtuig.
Defensie had 34 Sperwers waarvan er 11 door onder meer crashes niet meer bruikbaar zijn.
brandstof: mengsmering
doelkeuze: indien doel is gekozen, worden coördinaten via datalink doorgegeven, waarna binnen enkele seconden doel is vernietigd
gewicht: ± 300 kg
kruissnelheid: 180 km per uur
landing: m.b.v. parachute en airbags
lengte: 3,6 meter
motor: 2-cilinder, 2-takt, 65 pk
operationele vlieghoogte: 300 tot 3.000 meter
positiebepaling: m.b.v. Global Positioning System
sensor: draaibaar opgehangen in gestabiliseerde (trillingsvrije) bol, genereert warmtegevoelige of zwart/wit beelden, zowel foto als video
spanwijdte: 4 meter
vliegbereik: maximaal 90 km
vliegduur: 4 à 5 uur
voortstuwing: duwpropeller
Behalve Nederland beschikken de krijgsmachten van Denemarken, Frankrijk, Griekenland en Zweden over de Sperwer.
1. NRC Handelsblad, 25 mei 2007