Zwarte rubberen rechter handschoen voor V2 personeel
handschoen
Rubberen handschoen V2-personeelEen verzetsbericht uit Den Haag op 30 maart 1945 begint met de mededeling: ‘De V.
manner uit Scheveningen zijn weggetrokken nadat zij de startplaatsen van de raket
in de lucht hadden laten vliegen.’ Duitse eenheden waren begonnen met spoed
de Festung Den Haag te verlaten en te vernietigen wat ze niet zo snel mee konden
nemen.
Niet lang na het vertrek van de Duitsers is deze rubberen handschoen opgeraapt door
de toen achttienjarige P.F. Baggerman (1927-2007) uit een kuil bij de verlaten V2-
lanceerlocatie op de Stadhouderslaan, gelegen tussen het Gemeentemuseum en de
tegenovergelegen H.B.S. ‘Stadhouderslaan’ in Den Haag.
Op 8 september 1944 werd voor het eerst een V2-raket op Londen afgevuurd, en wel
vanuit Wassenaar. Wat in eerste instantie gehouden werd voor een mysterieuze ontploffing
aan de Staveley Road te Chiswick, Londen, bleek veroorzaakt door een nieuw
Vergeltungswaffen. Ruim duizend V2-raketten zijn daarna afgevuurd uit de omgeving
van Den Haag, de laatste op 27 maart 1945.
Na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zagen inspecteurs van de Volkenbond streng
toe op de Duitse ontwapening en het verbod wapens te fabriceren. Enerzijds zagen
de Duitsers kans deze bepalingen te ontduiken door een deel van hun wapenindustrie
over de grens onder te brengen, anderzijds door te gaan werken aan de ontwikkeling
van raketten, die niet met name waren genoemd als verboden wapens. Na de machtsovername
door Hitler werden de verbodsbepalingen steeds openlijker ontdoken,
waar echter niemand iets tegen ondernam. Naast de gevleugelde V1 werd ook hard
gewerkt aan de V2-raket. In een poging het tij te keren kwamen de Vergeltungswaffen
goed van pas. De geallieerden verkregen meer en meer het luchtoverwicht, wat
bombardementsvluchten door de sterk gereduceerde Luftwaffe een zeer lastige, zo
niet onmogelijke, opgave maakte.
De lange zwarte rubberen handschoen is aan de bovenzijde langs de rand gemerkt
met ‘1 44’ (januari 1944) en een kleine Duitse adelaar met hakenkruis (het Hoheitsabzeichen)
waaronder in een lichte kromming ‘WaA936’, het Abnahmestempel des
Waffenamtes. Langs de onderzijde staat ‘Gr aqd 2’, mogelijk een combinatie van de
maataanduiding ‘Grosse 2’ en herkomst: het ‘aqd’ betreft een drieletter code die staat
voor de Deutsche Linoleum-Werke A.-G. in Bietigheim, Kreis Ludwigsburg. Dergelijke
drielettercodes werden vanaf 1942 door de Duitsers ingevoerd in plaats van het
vermelden van fabrieksnamen, die de fabrieken tot doelwit konden maken van geallieerde
bombardementen. Aan de binnenzijde van de hand heeft de handschoen een
grof geruwde structuur voor extra goede grip. Dergelijke handschoenen werden door
het personeel gedragen bij het kort voor de lancering voltanken van de V2-raket met
129 kilogram ‘T-stoff’, een mengsel van waterstofperoxide en water. Voor een andere
voor het lanceren benodigde vloeistofcomponent, 4900 kilogram vloeibare stikstof
met een temperatuur van -183 graden celcius, waren speciale asbesthandschoenen
beschikbaar.
De brede veelal met bomen begroeide straten en lanen van Den Haag maakten grote
transporten van V2-raketten en brandstofwagens eenvoudig mogelijk. De mobiele
V2-lanceerinstallaties, die regelmatig werden verplaatst, waren voor de Geallieerden
lastig traceerbaar in de groene omgeving van Den Haag. De lanceerlocaties bevonden
zich vooral in en langs de rand van het Sperrgebiet, een drie kilometer brede strook
van Scheveningen en Den Haag waaruit de bewoners waren geëvacueerd en wat deel
uitmaakte van de Atlantik-wall. Dit gebied werd al snel flink uitgebreid om de lanceereenheden
meer mogelijkheden te bieden in het kiezen van een veilige lanceerlocatie.
Al doende leerden de Duitsers al snel om klinkerwegen als lanceerplek te vermijden,
daar de klinkers hen dan om de oren vlogen bij een lancering.
Voor de inwoners van Den Haag betekende de V2’s een constant gevaar en maakte
Den Haag feitelijk tot frontstad. De lanceringen gingen nogal eens mis, waardoor elf
V2-raketten in Den Haag terecht kwamen met minstens 60 doden tot gevolg. Door
de Engelsen werd naarstig gespeurd naar de locaties van de Vergeltungswaffen. Het
Haagse Bos was voor de verschillende lanceereenheden de meest favoriete verborgen
locatie. Na Geallieerde luchtverkenningen op 2 maart 1945 werd een dag later per
abuis de zuidelijk van het bos gelegen woonwijk Bezuidenhout getroffen door een
Engels bombardement, met ruim 500 doden tot gevolg.
De rubberen handschoen is een stille getuige van de aanwezigheid van de mannen
van Lehr- und Versuchsbatterie 444 en Artillerie Abteilung 485 (motorisiert), die de V2-
raketten lanceerden richting Engeland.
Rubber glove used by German V2 personnel
This rubber glove was picked up by a young Dutchman from a pit near a mobile V2
rocket launching site in The Hague, near the Dutch coast, that had just been abandoned.
From 8 September 1944 to 27 March 1945, German soldiers launched over a
thousand of these unstoppable, destructive Vergeltungswaffen (retaliatory weapons)
from around The Hague, aimed for London. This type of glove was used for protection
when filling the V2 rocket with one of the required fuels, a mixture of hydrogen peroxide
and water. The broad avenues of The Hague made transportation of the mobile
rocket systems easy, and the many trees and small woods surrounding the town made
discovery from the air very difficult. The allied forces were eager to destroy these
sites, because the V2 rockets sowed death and destruction in London. So The Hague
became a front town, with about 600 casualties among the civilian population caused
by V2 misfires and a sadly failed bombing by a British squadron, which hit a residential
district instead.
The glove is a silent witness to the presence of the men who fired the V2 rockets to
England.
Bronnen
- E-mail-correspondentie met Manfred Kanetzki van het Historisch-Technisches Museum Peenemünde,
Duitsland (2012)
Literatuur
- Barber, M.R., M. Keuner Hitler’s rocket soldiers the men who fired the V2’s against England (Pulborough
(Eng.) 2011)
- Borsboom, J., ‘De Haagse V2 lanceringen’ in: Terugblik ’40-’45, 5 (2004) 136-141
- Verbeek, J.R. ‘V2-vergeltung’ uit Den Haag e.o., Inzet van de V-2raketten en de verschrikkingen voor
de stad en haar bewoners (Almere, Den Haag 2003)
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 118-121)