De Koolhoven F.K.51 bommenwerper/verkenningsvliegtuig met registratienummer 429 (replica)
Bommenwerper/Verkenningsvliegtuig
Te zien in het museum:M16.01.42P.01
Koolhoven FK-51Ontwikkeling:
De FK-51 is een door Frits Koolhoven geheel op eigen kosten ontworpen en gebouwd lesvliegtuig voor de voortgezette vliegeropleiding, waarmee hij de monopoliepositie van Fokker bij de Luchtvaart Afdeling (LVA) wilde doorbreken. Tussen de eerste schets van de FK-51 en de eerste vlucht van het prototype op 25 mei 1935, ligt een periode van slechts 13 weken.
De Koolhoven-fabriek op het vliegveld Waalhaven bij Rotterdam draaide tussen 1935 en 1940 op volle toeren vanwege de productie van de FK-51. Een deel van het werk werd daarom uitbesteed. Staalbuisrompen, voorzien van instrumenten en andere onderdelen, werden bij Aviolanda in Papendrecht gebouwd.
De Koolhoven FK-51 bij de Nederlandse Militaire Luchtvaart:
Vanwege de grote verschillen in vliegsnelheid, tussen het uit 1918 daterende lesvliegtuig Fokker C.I en de nieuwe gevechtsvliegtuigen, bestond in 1935 bij de Luchtvaartafdeling (LVA) grote behoefte aan een snellere overgangstrainer voor de voortgezette vliegeropleiding. Naast de LVA plaatsten ook de Marineluchtvaartdienst (MLD) en de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk-Indische Leger (ML-KNIL) en Spanje in totaal 169 bestelllingen bij Koolhoven. De levering aan de LVA vond plaats vanaf 1936.
Door oorlogsomstandigheden konden er slechts 145 worden afgeleverd (incl. prototype). Enkele min of meer afgebouwde FK-51's in de Koolhoven-fabriek werden volledig vernield bij het bombardement op Waalhaven in mei 1940. Geen toestel van dit type kon behouden worden.
Eenheden:
In Nederland bij het 2e Luchtvaart-regiment, dat organiek was ingedeeld bij het Veldleger.
In Nederlands-Indië ingedeeld bij de Derde Afdeling Zesde Vliegtuiggroep (3 VLG VI) en 5 VLG VI.
Taken:
Les- en verkenningsvliegtuig.
Bijzonderheden:
Tijdens de Meidagen van '40 in Nederland is er geen gelegenheid geweest om de toestellen van dit type in te zetten. Slechts één verkenningstoestel is voor een gevechtsopdracht opgestegen, maar kon deze niet uitvoeren omdat de mitrailleur dienst weigerde.
Na de aanval van Japan op Pearl Harbor op 7 december 1941 werden de FK-51's ingezet voor verkenningen, foto-opdrachten, controleren van camouflage, afwerpen en ophalen van berichten en incidenteel voor het vervoer van stafofficieren. Begin 1942 was 3 VLG VI verspreid gestationeerd op drie vliegvelden op West-Java en werd op 24 januari 1942 opgeheven. Een aantal toestellen werd toegevoegd aan 5 VLG VI dat verspreid gestationeerd was op Midden- en Oost-Java. Op zijn beurt werd de Zesde Vliegtuiggroep op 25 februari 1942 ontbonden.
Het toestel in de collectie van het NMM:
Een schenking door Commodore b.d. H.J. Vermeulen was voor de Stichting Vrienden van het Militaire Luchtvaart Museum aanleiding een model van de Koolhoven FK-51 op ware grootte te laten vervaardigen. Geholpen door gegevens uit het archief van de Stichting Koolhoven Vliegtuigen werd de bouw van het model in t wee fasen uitgevoerd.
De eerste fase bestond, aan de hand van gereconstrueerde tekeningen vervaardigd door vliegtuig-constructiebedrijf ATN, uit het bouwen van de staalbuisromp, het onderstel, de vleugels (gebouwd bij een bedrijf in Oostenrijk) en het inbouwen van de motor. Waar mogelijk werd gebruik gemaakt van originele onderdelen, zoals een Armstrong Siddeley Cheetah motor uit Zuid-Afrika. In de tweede fase werd het binnenwerk aangebracht met zoveel mogelijk originele instrumenten.
Technische specificaties:
Aantal: MLD 15 toestellen
ML-KNIL 45 toestellen
LVA 25 toestellen (lesvliegtuigen)
29 toestellen (verkenningsvliegtuigen)
Bemanning 2
Lengte 7,85 m
Spanwijdte 9,00 m
Hoogte 2,85 m
Motoren 1 x Pratt&Whitney Wasp jr.
Max. snelheid 240 km/u
Kruissnelheid 185 km/u
Actie radius 680 km
Plafond 5.600 m
Bewapening 2 x 7,62 mm mitrailleurs voor
1 x 7,62 mm mitrailleurs achter
Koolhoven FK-51
Registratie: 429
Fabrikant: Koolhoven
Periode: 1937-1940
Lengte: 7.85 meter
Spanwijdte: 9 meter
Hoogte: 2.85 meter
Motor: Armstrong Siddeley Cheetah IX van 350 pk.
Gewicht: leeggewicht 1000 kg. totaal gewicht 1500 kg.
Snelheid: 235 km/uur.
Vliegbereik: 730 km.
Plafond: 5600 meter
Bewapening:
1 x vaste mitrailleur in de bovenvleugel
1 x mitrailleur voor de waarnemer.
Bemanning: 2
In dienst bij & lokatie:
Ie Verkenningsgroep: Hilversum (4)
IIe Verkenningsgroep: Ypenburg (5)
IIIe Verkenningsgroep: Ruigenhoek (4)
IVe Verkenningsgroep: Gilze-Rijen (5) waarvan 3 vliegwaardig.
Bron:
Bart v/d Klauw. Onze Kon. Luchtmacht.
Wesselink en Postma. Koolhoven
2 kleine archiefjes bij het NIOD waar schetsen , tekeningen en beschrijvingen, in zitten van een gevechtsvliegtuig 'Koolhoven".
nr. 92 Beauftragte für die Niederlande des Reichsministers für Rüstung und Kriegsproduktion (Richard Fiebig)
0,4 meter
3 archiefdozen
nr. 092b Rüstungsinspektion Niederlande
0,3
2
Peter Magendans
Restaurator
Nationaal Archief
Prins Willem-Alexanderhof 20
2595 BE Den Haag
Postbus 90520
2509 LM DenHaag
tel +31(0)70 3315462
fax +31(0)70 3315499
http://www.nationaalarchief.nl/archiefbeheer/conservering/advies/