Het Gloster 'Meteor' F.Mk.4 jachtvliegtuig met registratienummer I-69 ex R.A.F c/n VZ409.
jachtvliegtuig
Te zien in het museum:M17.00.36E.01
Gloster Meteor F. Mk. 4 jachtvliegtuigOntwikkeling:
Al in 1934 startte kapitein Frank Whittle, officier bij de Royal Air Force (RAF), met de ontwikkeling van een vliegtuig dat werd voortgestuwd door straalaandrijving. In samenwerking met Gloster kwam de Gloster E.28/39 'Pioneer' tot stand, het eerste Britse straalvliegtuig dat op 15 mei 1941 de eerste straalvlucht in de Britse luchtvaartgeschiedenis maakte. De productie van de Gloster Meteor F. Mk. 1 kwam pas op gang nadat Rolls-Royce, op basis van de 'Whittle'-turbojet, de Rolls-Royce 'Welland' ontwikkelde. Vanaf eind juli 1944 werden de eerste toestellen van dit type met succes boven Engeland ingezet tegen de Duitse V-1's. Na de Gloster Meteor F. Mk. 1 volgde de ontwikkeling van de Gloster Meteor F. Mk. 3, voorzien van de Rolls-Royce 'Derwent 1' straalmotor en de Gloster Meteor F. Mk. 4 (F.4) met de Rolls-Royce 'Derwent 5'.
De Gloster Meteor bij de Nederlandse Militaire Luchtvaart:
Kort na de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse regering zich er zeer wel van bewust dat het straaltijdperk zich had aangekondigd, maar dat de keuze beperkt was. Op dat moment waren drie typen straaljagers operationeel; in Groot-Brittannië de Gloster Meteor en de De Havilland Vampire en in de VS de F-80 Shooting Star.
Eind juni 1947 werd voor de Nederlandse Legerluchtmacht een eerste bestelling voor vijf Meteor F.4's geplaatst. Precies een jaar later maakten de eerste drie een landing op Nederlandse bodem voor een fuel-stop op de Vlb Eindhoven tijdens hun ferryvlucht naar de Vlb Twenthe waar ze werden ingedeeld bij de Jachtvliegschool (JVS). De levering van nog eens vijf toestellen gaf de Luchtstrijdkrachten de mogelijkheid om het vliegend-, grond- en technisch personeel vertrouwd te maken met de straalvliegerij.
Op 15 november 1948 werd op de Vlb Twenthe het No. 1 Jachtvliegsquadron opgericht, dat op 14 april 1949 wordt omgedoopt in 323 Squadron. Van de in totaal 61 F.4's, die met de rood-wit-blauwe rozet hebben gevlogen, werden er 34 gloednieuw aangekocht en 27 van de RAF overgenomen. Al in 1952 werd begonnen met de uitfasering van de F.4's, maar het 323 heeft als laatste luchtmachtonderdeel in 1954 de F.4's vervangen door de Gloster Meteor F. Mk. 8.
Enkele F.4's werden nog enige tijd gebruikt als mancheslepers ten behoeve van schietoefeningen, maar in 1957 brak ook voor deze toestellen het definitieve einde aan.
Eenheden:
JVS, No. 1 Jachtvliegsquadron en de Squadrons 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328 squadron.
Aantal: 61
Taak:
Luchtverdedigingsjager bij het Commando Luchtverdediging dat in september 1950 was opgericht.
Bijzonderheden:
De Rolls-Royce 'Welland' was de eerste turbojet uit de 'Rivieren'-klasse van Rolls-Royce, zoals ook de 'Derwent' en 'Avon'.
De F.4 was geen lestoestel en daarom werd de cockpitkap verwijderd en de munitiebak achter de cockpit ontruimd. Staande in de munitiebak gaf de instructeur de leerling tijdens het taxiën aanwijzingen in de hoop dat het bij taxiën zou blijven. Deze vorm van training duurde tot de komst van de Gloster Meteor trainer, de T. Mk. 7, begin 1949.
In tegenstelling tot later ontwikkelde straaljagers beschikte de F.4 niet over een schietstoel.
Op 15 augustus 1949 bracht Majoor Jan Flinterman, squadroncommandant van 323 Squadron, in de I-48 het nationale hoogterecord op 14.821 m. en op 28 augustus daarna bracht hij het snelheidsrecord op 953,1 km/u.
De F.4's hebben nimmer met squadron-emblemen gevlogen.
Het toestel in de collectie van het NMM:
Deze Gloster Meteor F. Mk. 4 werd als VZ409, bestemd voor de Royal Air Force, in licentie gebouwd door Armstrong Whitworth Aircraft Ltd. Dit was één van de 27 toestellen die begin 1950 door de Legerluchtmacht werden overgenomen van de Royal Air Force. Het kreeg de registratie I-69 en werd op 25 augustus 1950 ingedeeld bij 323 Squadron, maar drie dagen later al overgedragen aan de JVS op de Vlb Twenthe. Op 1 maart 1951 werd het uit dienst gesteld. Via Deelen voor instructiedoeleinden, Nijmegen als poortwachter en een langdurige opslag op Gilze-Rijen, werd het op 12 mei 1968 opgenomen in de collectie van het MLM, thans NMM.
Klu registratie I-69
Fabrikant Armstrong Whitworth te Baginton.
R.A.F registratie: VZ409.
Uitgefaseerd bij de R.A.F. op 28-04-1950 en op dezelfde datum in de sterkte van Klu opgenomen.
05-04-1950 Overgevlogen door Jan Jonker van Morton Valence naar Manston.
13-04-1950 Getracht om over te vliegen naar Nederland maar de linker motor kon niet gestart worden.
28-04-1950 Overgevlogen naar Twenthe en ingedeeld bij de J.V.S.(jachtvliegschool).
25-05/28-06 Gevlogen met registratie “409” (gerelateerd aan de R.A.F. registratie).
13-7-1950 Eerste geregistreerde vlucht met registratie I-69.
08-1950 Gedetacheerd bij 323 sqn t.b.v. oefening “Cupola”.
03-10-1950 Landingsongeval met W.Bakker.
09-02-1951 Tijdens 100-uurs inspectie corrosie in de neussector gevonden. De corrosie was dusdanig dat het vliegtuig niet meer luchtwaardig was. De I-69 had 98 vlieguren. Toestel werd toegewezen aan de L.T.S. op Deelen t.b.v. technische opleidingen.
01-03-1953 Officieel uit dienst gesteld.
14-05-1962 Vervoerd naar Gilze-Rijen.
12-05-1968 Vervoerdvan Gilze-Rijen naar Soesterberg t.b.v. het Militaire Luchtvaart Museum.
Bronnen:
Alle paarden van Apollo door Aart van Wijk
Ned. Mil. Luchtvaart – Gloster Meteor Mk4 door Marcel Coenen en Nico Geldhof