De Havilland DH-89A 'Dominie' transportvliegtuig met registratienummer V-3 "GELDERLAND" Constructienummer 6740
transportvliegtuig
De Havilland DH.89B 'Dominie' transportvliegtuigOntwikkeling
In 1934 ontwikkelde de Britse vliegtuigfabriek De Havilland een nieuw tweemotorig verkeersvliegtuig, bedoeld voor de dienst op de minder drukke routes in het luchtverkeer.
De DH.89 was een regelrechte ontwikkeling uit de viermotorige DH.86 'Dragon Express'.
Vanaf 1935 kreeg de DH.89A als 'Dragon Rapide' wereldwijde bekendheid. Op verzoek van het Britse Luchtvaartministerie werd een driepersoons militaire versie uitgebracht door De Havilland, die vooral gebruikt werd als navigatietrainer. Vanaf januari 1941 kreeg het type de Royal Air Force aanduiding DH.89B 'Dominie'
De Dominie bij de Nederlandse Militaire Luchtvaart
Op 7 juli 1944 werd een deel van No. 24 Squadron RAF een onafhankelijke eenheid, aangeduid als No. 1316 (Dutch) Communications Flight en uitgerust met onder andere enkele Dominies. De Flight was gestationeerd op Hendon. Vanaf 23 september 1944 werd dagelijks gevlogen op het inmiddels bevrijdde Brussel en Eindhoven.
In mei 1946 werd No. 1316 (Dutch) Communications Flight opgeheven en de Dominies ingedeeld bij No. 1 Transportvliegtuigafdeling (No. 1 Transva) van de Luchtstrijdkrachten (LSK). Op 1 december 1952 werd No. 1 Transva, in het kader van de NAVO-toewijzing van squadronnummers, omgedoopt tot 334 Transport Squadron. Op 28 september 1956 werden de twee nog resterende Dominie's buiten dienst gesteld.
Eenheden
No. 1316 (Dutch) Communications Flight, No. 1 Transva, 334 Squadron
Taken
Training, vervoer van passagiers en goederen
Bijzonderheden
Drie DH.89A's van de Luchtkarteringsafdeling van de Koninklijke Nederlands- Indische Luchtvaart Maatschappij brachten, voorzien van een camera-installatie, in 1936 een groot gebied in het voormalig Nederlands Nieuw Guinea in kaart.
De Dominie's werden in de strenge winter van 1946 - '47 gebruikt voor regelmatige vluchten naar en van de Waddeneilanden, toen die door ijsgang van het vasteland waren afgesneden.
Op 16 maart 1947 werd een patiëntje met acute hersenvliesontsteking van Ameland naar een ziekenhuis vervoerd, waar het met succes werd verpleegd.
Na de onafhankelijkheid van de staat Israël op 19 mei 1948 werden de Dominie's door de Staat der Nederlanden ter beschikking gesteld van de Verenigde Naties (VN). Eind '48 werden de toestellen gebruikt voor het luchttransport van vertegenwoordigers van de VN boven Palestijns gebied.
Tijdens de watersnoodramp in februari 1953 werden twee Dominie's ingezet als verkenners en voor het droppen van goederen.
Het toestel in de collectie van het NMM:
Dit toestel werd in opdracht van de RAF in licentie gebouwd door Brush Coachworks Ltd. te Loughborough met de RAF-registratie NF869. Nog voor de opheffing van No. 1316 (Dutch) Communications Flight in mei 1946, werd het toestel al ingehuurd door het Ministerie van Verkeer en Energie en vloog enkele maanden onder registratie PH-RAE. Het keerde daarna terug naar de LSK en kreeg, bij de officiële oprichting van No. 1 Transva, de registratie V-3 en de naam "Gelderland". Op 23 januari 1952 werd het buiten dienst gesteld en verkocht. In de jaren daarna is het toestel onder meer gebruikt voor luchtfotografie. Tenslotte werd het overgebracht naar de speeltuin 'Avifauna' in Alphen aan de Rijn, waaraan het was verkocht als bezienswaardigheid. In december 1968 werd het overgebracht naar de Vliegbasis Soesterberg en volledig gerestaureerd. Sedert 1969 maakt dit vliegtuig deel uit van de collectie van het MLM, thans NMM.
DeHavilland DH98B Dominie.
Constructienummer 6740
RAF registratie NP869
22-05-1944 No. 18 Maintenance unit.
14-09-1944 Metropolitan Communications Flight
23-09-1944 1316 (Dutch) Communications Flight
PH-RAE 16-03-1946 tot 15-05-1946 ingeschreven t.n.v. RLD/regeringsvliegdienst
Bvl no. 423 daarna overgedragen aan de L.S.K.
V-3 Nr.1 TransVa met naam "Gelderland" .
PH-VNC 30-08-1948 tot 08-10-1948 ingeschreven t.n.v. staat de Nederlanden onder Bvl. No. 640
V-3 retour No.1 TransVa.
23-01-1952 Uitgefaseerd. Gekocht door de K.L.M. en onder Bvl. No. 312 ingeschreven .
30-08-1954 Overgedragen aan K.L.M. Aerocarto.
06-07-1962 Verkocht aan N.V. Aero Ypenburg, Rotterdam.
05-08-1966 Verkocht aan N.V. General Aviation, Rotterdam.
09-11-1966 Registratie doorgehaald en verkocht aan Avifauna, Alphen a/d Rijn.
V-3 12-1968 Overgebracht naar Soesterberg en tentoongesteld in het Militaire Luchtvaart Museum.
Vier Dominies waren ingedeeld bij de No. 1316 (Dutch) Communications Flight.
Deze toestellen waren gebouwd bij Brush Coachworks Ltd. Te Loughborough.
Op 23 september 1944 opende de flight een dagelijkse dienst op Brussel, later ook op Eindhoven. Tot 1 januari 1945 werden 723 passagiers vervoerd naast 60 ton vracht en post.
In mei 1946 werd de Communications vlucht opgeheven en de Dominies werden ingedeeld bij de L.S.K. De nieuwe eenheid werd No.1 TransVa. En deze werd gestationeerd op Valkenburg. De toestellen kregen grote landelijke bekendheid door vluchten naar de Waddeneilanden die in 1947 door ijsgang waren afgesneden van het vasteland. In 1948 besloot de regering om de Dominies ter beschikking te stellen van de Verenigde Naties. De V-3 werd wit gespoten en kreeg de burger registratie PH-VNC. Het toestel werd, samen met de andere drie, ingezet om de top van de V.N. te vervoeren. De toestellen werden gevlogen door R.L.S. leerlingen onder toezicht van een K.L.M. gezagvoerder.
Op 7 oktober 1948 was de missie over en werden de toestellen teruggegeven aan de L.S.K.
Op 23 januari 1952 werd de V-3 uitgefaseerd en later overgedragen aan K.L.M. Aerocarto. Op 6 juli 1962 werd het toestel verkocht aan Aero Ypenburg en werd net als bij de vorige eigenaar gebruikt voor het maken van luchtfoto's. op 5 augustus 1966 werd het toestel verkocht aan General Aviation te Rotterdam. Op 9 november 1966 werd de registratie doorgehaald en na een lange tijd doorgebracht te hebben op Zestienhoven ging het toestel naar de speeltuin van Avifauna in Alphen a/d Rijn. In 1968 werd het toestel daar weggehaald en naar Soesterberg vervoerd. Het toestel werd gerestaureerd en kwam terecht in het Militaire Luchtvaart Museum. Een grote bijdrage aan de restauratie heeft o.m. de Aoo Willem Verhalle geleverd als schilder/bekleder.
Bronnen:
Dutch wrecks and Relics 1984 door Wim Zwakhals
Archief Militaire Luchtvaart Museum
Dominie door Nico Geldhof en Theo wesselink
Technische specificaties:
Aantal 4
Bemanning 2
Passagiers 6
Lengte 10,51 m
Spanwijdte 14,63 m
Hoogte 3,30 m
Motoren 2 x De Havilland Gipsy Queen III
Max. snelheid 252 km/u
Kruissnelheid 212 km/u
Actie radius 895 km
Plafond 5.094 m