Zilverkleurig schildvormig borstembleem Vrijwillig Autobestuurders Korps, Nederlands-Indië KNIL
indelingsembleem
Onderscheidingsteken voor chauffeurs van het VAUBEK bij het KNILNa 1936 en vooral vanaf 1940 reorganiseerde het KNIL in een hoog tempo. Tijdens
deze periode ontstond er een groot tekort aan chauffeurs. De opleiding van Kort
Verband-personeel of personeel van de inheemse hulpkorpsen, zoals bijvoorbeeld
het Legioen van Mangkoe Negoro, de Korpsen Barisan en Prajoda, duurde minstens
een jaar. Vandaar dat op initiatief van de KNIL-legercommandant het Vrijwillig Autobestuurders
Korps (VAUBEK) werd opgericht. Dit korps bestond uit inheemse burgerchauffeurs
die zich verplicht hadden tot dienstneming ingeval van mobilisatie, met
regelmatige oefening in vredestijd.1 Maar ook Europeanen konden zich aanmelden.
De sollicitanten moesten beschikken over een BI-of BII-rijbewijs, van goed gedrag zijn,
loyaal ten opzichte van de regering, een goede gezondheid hebben, tussen de 21
en 50 jaar oud zijn, en bij voorkeur kunnen lezen en schrijven. Direct na zijn aanstelling
kreeg de chauffeur een onderscheidingsteken en kon hij ’s middags na twee
uur of ’s avonds een oproep verwachten om te oefenen.2 Het schildvormige metalen
onderscheidingsteken bestaat uit een goudkleurig gevleugeld wiel op een diagonaal
rood-wit-blauw gestreepte achtergrond met het opschrift VAUBEK, en diende door de
chauffeur op de rechterborst gedragen te worden door middel van de sluitspeld aan
de achterzijde.
Begin 1942 waren er 2.200 vrijwillige autobestuurders in dienst van het Indische
leger.3 Het betrof voornamelijk ongeschoold en ongedisciplineerd personeel,4 dat uiteindelijk
niet bleek opgewassen tegen haar taak het leger naar oorlogsbestemmingen
te vervoeren. Dit komt naar voren in wat generaal-majoor W. Schilling, commandant
van het KNIL op West-Java, schreef over de chauffeurs en het terugtrekken van zijn
troepen op 5 maart 1942: ‘Zeer langzaam tempo; herhaaldelijk luchtalarm; verscheidene
opstoppingen [...] Toenemend aantal auto’s met gedeserteerde chauffeurs...'. En
zijn collega chef-staf generaal-majoor R. Bakkers, merkte onder andere bij de mislukte
aanval op de vliegbasis Kalidjati op 3 maart 1942 over de VAUBEK-chauffeurs op: ‘Ook
van de transportmiddelen is niet veel teruggekeerd, deels als gevolg van vernieling
door ’s vijands luchtactie, deels omdat tal van de zogenaamde Vaubek-chauffeurs
onder medeneming der contactsleutels waren gedeserteerd’.5
Badge for chauffeurs of the VAUBEK (voluntary car drivers corps) of the Royal
Netherlands East Indies Army
There was a great shortage of chauffeurs during the reorganisation of the KNIL
between 1936 and 1940. Training short-term personnel of the indigenous corpses, for
example of Barisan and Prajoda, took at least a year. Therefore, the ‘Vrijwillig Autobestuurders
Korps’ (VAUBEK, voluntary car drivers corps) was established. The corps
consisted mainly of indigenous drivers, although European drivers were also welcome.
Requirements included a BI or BII driver’s license, good behaviour, proven loyalty to
the government, good health, aged between 21 and 50 years old and preferably able
to read and write. The approved drivers, about 2,200 in 1942, wore this badge, attached
with a pin on the right chest.
In the end, the VAUBEK drivers proved rather untrustworthy, as they were known to
have a low level of discipline, to desert and even steal the cars, as staff Major General
R. Bakkers stated in his reports in 1942: ‘Very slow pace, repeated air alarm, several
stoppages […], increasing number of cars with deserted drivers.’ ‘Many of the transportation
vehicles have not been returned, partly because they were destroyed by the
enemy, partly because of VAUBEK drivers who deserted, taking the keys with them as
well.’
1 P.M.H. Groen, e.a., De Japanse aanval op Java (Amsterdam 1994) 39
2 Geeft Acht, orgaan van de Indische Weermacht (1940)
3 B.C. Cats, ‘Hulpkorpsen in voormalig Nederlands-Indië, hun uniformering en onderscheiding
stekenen’, in: Armamentaria. Jaarboek Legermuseum 23 (1988) 160
4 Nederlands-Indië contra Japan, deel II, Nederlands-Indië na de overweldiging van Nederland tot
het uitbreken van de oorlog met Japan (Bandung 1950) 83
5 Groen, De Japanse aanval op Java, 92, 130
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 156-157)