Deez Krijgsman is Fourgeoud, wiens heldevuist en moed [...]
portret
Inv.nr. 00268996‘In de Bosschen van de Colonie van Suriname’
Suriname was in de achttiende eeuw het toneel van langdurige guerrillaoorlogen
die marrons voerden tegen de koloniale troepen. In de jaren 1770 bond de
Zwitserse kolonel in Staatse dienst, L.H. Fourgeoud, met zijn expeditionaire troepenmacht
de strijd aan tegen de geduchte Boni’s, de volgelingen van guerrillaleider
Boni (1730-1793). In 1776 verdreef hij Boni naar Frans Guyana. Fourgeouds kapitein
John Stedman (1744-1798) tekende daarvan een gedetailleerd, maar voor zijn
superieur weinig vleiend verslag op. Fourgeoud, die op gespannen voet stond met
de toenmalige Nederlandse gouverneur van Suriname Jan Nepveu (1719-1779),
kreeg de reputatie van een meedogenloze, eigenzinnige aanvoerder.
De aquarel, die een indruk geeft van een eenvoudig opgezet legerkamp van
Nederlandse mariniers en negerslaven in de jungle, is bijzonder. Niet alleen
vanwege het levendige beeld van het dagelijkse kampleven (een interessant
detail is de geneeskrachtige werking van een slang onder een hangmat waarin een
gewonde soldaat ligt), maar ook vanwege de vervaardiging ervan door ene G.H. Luck.
Contemporaine voorstellingen waren tot nu toe alleen bekend uit het boek van
Stedman, vervaardigd door vier andere graveurs op basis van tekeningen
die Stedman zelf in Suriname had gemaakt. Bovendien
komt een voorstelling van een legerkamp in Stedmans boek niet voor.
Van Luck is verder niets bekend, maar vermoedelijk behoorde hij als marinier tot
Fourgeouds legereenheid en maakte hij tekeningen van zijn verblijf in Suriname. Zijn
aquarel lijkt namelijk afkomstig te zijn uit een schetsboek, zodat verondersteld mag
worden dat het legerkamp niet zijn enige creatie is. Onderzoek daarnaar heeft tot nu
toe niets opgeleverd zodat het bij een aanname moet blijven en deze aquarel meer
dan uniek is. In de collectie bevinden zich ook een portretgravure met een lofdicht
op Fourgeoud (vervaardigd rond 1800), een portretgravure van Jan Nepveu en vijf
uniformvoorstellingen van F.J.G. Ten Raa naar ene Blake. Het legerkamp van Luck, gekocht
in 2009 bij een Belgisch veilinghuis, is daar dus een belangrijke en waardevolle
aanvulling op.
‘In the bush of the colony of Surinam’
This contemporary picture is a rare and unpretentious watercolour of a military camp
in Surinam, made in the 1770s during a prolonged guerrilla war between the Bonis
and the Dutch colonial army under command of Colonel Fourgeoud. The depiction of
Dutch soldiers with their slaves gives a good impression of daily life at the camp. An
interesting detail is the snake seen under the hammock in which a wounded soldier
lies. The snake was used for medicinal purposes.
Literatuur
- J.G. Stedman, Narrative of a five years’ expedition, against the revolted negroes of Surinam, in Guiana,
on the wild coast of South America: from the year 1772 to 1777: elucidating the history of that
country, and describing its productions, viz. quadrupedes, birds, fishes, reptiles, trees, shrubs (London
1806)
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 202-205)