Beeld voorstellende een strijdwagen met titel:"Kind gebruikt zijn tong om 't vuur in een kanon aan te steken"
beeld
De intrigerende strijdwagens van Cornelius Rogge, die deze zomer onder de titel Krijgsgewoel in het Legermuseum te zien zijn, geven precies aan wat bedoeld wordt. Door hun vormgeving, inhoud, functie èn de aangetoonde mogelijkheid tot integratie in de vaste presentatie voldoen zij aan de criteria die mij voor ogen staan bij de verwerving van objecten op het verzamelgebied van oorlog en beeldende kunst.Een sterk voorbeeld (de keuze was moeilijk) is de strijdwagen Kind gebruikt zijn tong als lont om ’t vuur in een kanon te steken (‘Dit was zeer ontroerend; wat zo’n kind al niet over heeft voor het vaderland’, aldus getuige K., [Rogge’s bijschrift]). De bizarre metamorfose geeft aan hoe wapengebruik is verworden tot een ritueel, uitgevoerd op wagentje dat zich in het strijdtoneel bevindt of er naar op weg is. Symboliseert de als een kronkelende slang bewegende tong niet de dreigende taal die aan een oorlog voorafgaat en steekt het tegelijkertijd niet de lont in het kruitvat aan? De ongewone strijdwagen confronteert; het zet aan tot nadenken. Dat maakt het boeiend.
De strijdwagen verdient een functionele plaats in de vaste presentatie, als een belichaming van de maatschappelijke (artistieke) reactie op het krijgsbedrijf.
- Kind gebruikt zijn tong om ’t vuur in een kanon aan te steken
Oorlogen grijpen diep in de samenleving en de levens van individuen. Na afloop
moeten de overlevenden en achterblijvers op zoek gaan naar manieren om de gebeurtenissen
te verwerken teneinde hun leven weer zin te geven. Oorlogservaringen
zijn wisselend, raken de een meer dan de ander en worden op uiteenlopende wijzen
verwerkt. Dat gebeurt zowel gemeenschappelijk met monumenten en publieke
herdenkingen als individueel met persoonlijke tastbare herinneringen en overpeinzingen.
Ook kunst is een vorm van verwerking en oorlog genereert kunst. De kunstuiting
doet een uitspraak over hoe de schepper ervan de oorlog en de gevolgen daarvan
beleefd heeft. De intrigerende strijdwagens van beeldhouwer, installatiekunstenaar en
tekenaar Cornelius Rogge zijn een kritische reactie op het krijgsbedrijf, hem ingegeven
door zijn ervaringen als puber tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de zomer van 2005
waren ze te zien in de door het Legermuseum gehouden expositie Krijgsgewoel. De
tentoonstelling had het doel een brug te slaan tussen samenleving en krijgsmacht. De
strijdwagens stonden niet bijeen in een aparte zaal, maar waren geïntegreerd in de
vaste presentatie.
Van de tentoongestelde strijdwagens kocht het Legermuseum in 2005 Kind gebruikt
zijn tong als lont om ’t vuur in een kanon te steken. Over deze creatie merkte Rogge op:
‘Het resultaat was zeer ontroerend; wat zo’n kind al niet over heeft voor het vaderland’.
Met deze bizarre metamorfose tot een kind wil hij laten zien hoe wapengebruik
is verworden tot een ritueel, uitgevoerd op een wagentje dat zich in het strijdtoneel
bevindt of er naar op weg is. Het roept de vraag op of de als een kronkelende slang
bewegende tong niet de dreigende taal symboliseert die aan een oorlog voorafgaat
en tegelijkertijd de lont in het kruitvat aansteekt. De ongewone, cynisch bedoelde
strijdwagen confronteert en zet aan tot nadenken. Dat is ook de bedoeling en maakt
het als maatschappelijke reflectie tot een boeiend object.
Rogge (1932) is een vertegenwoordiger van de moderne kunst uit de periode van na
de Tweede Wereldoorlog. Zijn werk is aanwezig in belangrijke Nederlandse kunstmusea.
Ter gelegenheid van zijn 45-jarige kunstenaarschap werd hij in 2005 benoemd
tot Officier in de Orde van Oranje Nassau, hem uitgereikt tijdens de opening van zijn
hierboven genoemde tentoonstelling Krijgsgewoel.
Battle car ‘A child uses its tongue to light the fuse of a gun’, 2005
This fascinating battle car is a good example of Cornelius Rogge’s reaction to the
armed forces. It depicts a crazy metamorphosis: the use of weapons has become a
childish ritual, performed in a battle. The tongue looks like a snake lighting the fuse of
the powder keg.
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 82-83)