Lontslotgeweer van Henri de la Tour d'Auvergne, ca, 1600
lontslotgeweer
Tekst uit gelijknamige publicatie bij tentoonstelling “Willem”, april - oktober 2018.Dit musket is voorzien van een zogenaamd lontslotmechanisme. De gloeiende lont werd in de ‘haan’ geklemd. Na het overhalen van de afvuurhendel, later de trekker, werd de lont in de ‘pan’ gedrukt. In de pan zat een klein beetje pankruit dat tot ontbranding kwam. De vlam sloeg door het zundgat in de loop naar de kruitlading, die de kogel afvuurde. Het lontslotmusket ontwikkelde zich gedurende de zestiende eeuw tot een effectief wapen. Standaard musketten werden eenvoudig uitgevoerd. Dit exemplaar heeft,
gezien de zeer rijke versiering en uitvoering met ingelegd parelmoer, toebehoord aan een belangrijk persoon. Op het
wapenschild staat het familiewapen afgebeeld van Henry de la Tour d’Auvergne. Henry was de prins van Sedan, Frans diplomaat en protestants aanvoerder. Hij trouwde met de dochter van Willem van Oranje, Elisabeth Flandrika van Nassau.
Heraldisch Dossier, Centraal Bureau voor Genealogie, 9 december 2015
Het was bij hoge adel en vorsten gebruikelijk om de velden in het familiewapen per generatie te herschikken om een individu of diens familietak binnen het gehele geslacht te positioneren en territoriale claims te verbeelden. Het familiewapen werd daardoor min of meer persoonlijk. Om die reden is volgens ons dit vuurwapen gemaakt in opdracht van Henri de la Tour d’Auvergne (1555-1623). Als prins van Sedan bezat hij een autonome regio. In 1602 werd hij onttroond (het musket stamt juist uit die tijd!) en zijn bezit geconfisqueerd vanwege deelname aan samenzweringen. Het prinsdom werd voorgoed bij Frankrijk ingelijfd.
Op het wapen van het geweer ziet men: I [blauw] bezaaid met [gouden] lelies waarover een [zilveren] burcht (De la Tour), II in [goud] een [rood] kerkvaandel (Auvergne, de drie ringen aan het vaandel ziet men als bolletjes in het parelmoer), III geschuinbalkt van tien stukken, rood-goud (Turenne), IV in [rood] een [zilveren] dwarsbalk (Bouillon, dit lijken twee smalle dwarsbalken maar verbeeldt gewoon een enkele dwarsbalk). Hartschild: in [goud] drie [rode] bollen (Boulogne).
De bollen van Boulogne en het vaandel van Auvergne hadden een gezamenlijke territoriale voorgeschiedenis, maar in het wapen van de prins van Sedan werd het wapen Boulogne wat verder onder de aandacht gebracht doormiddel van het hartschild. Het heraldische wapen van Henri is overigens overgenomen door de buurtschap Racourt-et-Flaba (bij Sedan) en wordt nog steeds gebruikt.
Henri I de la Tour d'Auvergne kreeg twee zonen:
-Frederik Maurits de la Tour d'Auvergne (1605-1652)
-Henri II de la Tour d'Auvergne (1611-1675)
Beide zonen volgen na de dood van hun vader in 1623 een militaire opleiding binnen het Staatse leger. Zij werden daarin begeleid door hun ooms prins Maurits en prins Frederik Hendrik van Oranje-Nassau. Beide zonen voeren hetzelfde wapen als hun vader. Het musket zou dus ook aan één van hen kunnen hebben toebehoord. Het musket zou dan wel tijdens hun jeugd moeten zijn gebruikt.