Slag bij Waterloo
schilderij
Te zien in het museum:M.06.01.35P.01.02
Het schilderij ‘Oorlogsleed’ symboliseert en memoreert het leed dat oorlog met zich meebrengt. J.J. Eeckhout schilderde het in 1826. Het is een klassieke, geromantiseerde voorstelling waarin de oorlogsellende verpersoonlijkt is in een marketenster. Zij treurt om haar gesneuvelde echtgenoot die aan haar voeten ligt. Deze soldaat is een flankeur van een Bataljon Infanterie van Linie van de Nederlandse troepenmacht, die deelnam aan de slag bij Waterloo (1815). Het drama wordt versterkt door hun kind en door haar ten hemel gerichte oogopslag. Haar leed zou gebaseerd zijn op het dagboek van ene sergeant Jan Willem van Wetering die meevocht in Waterloo. Daarin is sprake van een marketentster die, kort na de bevalling van haar kind, wanhopig en tevergeefs haar echtgenoot zoekt. Volgens diens kapitein is hij nog in leven, maar zij geloofde hem niet en volhardde in de gedachte dat haar man was omgekomen.Dit motief vindt je terug, centraal of als detail, in de geromantiseerde beeldende kunstuitingen van de Napoleontische veldslagen in de eerste helft van de 19e eeuw.
Hetzelfde thema is terug te vinden op twee andere schilderijen in de collectie. Rond 1830 schilderde een anonieme Franse schilder een treurende marketentster bij het lichaam van een gesneuvelde Franse kanonnier (objectnummer 053923). Een kind ontbreekt echter. Een soortgelijke scène is te zien op het door Abraham Johannes Couwenberg Jzn geschilderde Majoor E.W. van Dam van Isselt met zijn Vrijwillige Jagers in de slag bij Leuven in 1831 tijdens de Tiendaagse veldtocht (objectnummer 080000). Centraal staan Van Dam en zijn jagers. De scène met de marketentster staat in de rechter benedenhoek afgebeeld. In plaats van een kind wordt het drama benadrukt door een (treurende) hond als symbool van trouw.