Enkelschots centraalvuurpistool GMC "Liberator" FP-45, kaliber 11.43 x 23 (.45 ACP)
centraalvuurpistool
Het lelijkste wapen in de collectieSoms zijn objecten mooi van lelijkheid. Een lelijk eendje binnen de collectie van het
Legermuseum is een pistool dat vervaardigd is door de Inland Guide Lamp Division
van de bekende Amerikaanse autofabrikant General Motors in Dayton. Het wapen,
officieel aangeduid als de FP-45 ‘Liberator’, is tijdens de Tweede Wereldoorlog ontworpen
en vervaardigd onder de codenaam ‘Flare Pistol’, verkrijgbaar voor $ 2,40 per
stuk. Het nummer 45 in de modelaanduiding gaf aan dat het om een pistool gaat in
het kaliber .45 inch (11,43 mm). Het doel was om een goedkoop, snel te vervaardigen
pistool te maken dat massaal achter de linies kon worden gedropt ten behoeve van
het verzet. Het pistool is in Europa weinig gebruikt, maar in de Aziatische gebieden
volop tegen de Japanners ingezet. De levering van het pistool geschiedde in een kartonnen
doosje waarin 10 patronen, een houten stift en een gebruiksaanwijzing zaten.
Deze laatste bestond uit 12 tekeningen zonder tekst. Het onderhavige exemplaar, in
1973 gekocht bij een handelaar, is zeer waarschijnlijk niet in Nederland ingezet. Helaas
ontbreken de houten stift en de gebruiksaanwijzing.
De prestaties van het wapen waren niet indrukwekkend: de Liberator is een enkelschots
pistool met een gladde loop. Als er mee was geschoten, diende de lege huls
met de bijgeleverde houtenstift via de loopmonding uit het wapen te worden verwijderd,
waarna een nieuwe patroon uit het magazijn in de greep kon worden gehaald.
Deze diende vervolgens handmatig te worden geladen. Er wordt spottend gezegd dat
dit het enige wapen ter wereld is dat sneller werd vervaardigd dan dat het kon worden
afgevuurd. Tussen het begin van het ontwerp en het eind van de productie lagen ongeveer
zes maanden. Elf weken lang waren 300 medewerkers bezig met het vervaardigen
en assembleren van de 23 gestanste onderdelen. Elke 6,6 seconden rolde er een
pistool van de lopende band. Het laden en afvuren vergde 10 seconden! Niet echt een
snelvuurwapen dus, maar wel zeer geschikt voor een snelle gerichte afrekening.
The ugliest weapon in the collection
The Liberator FP-45 is one of the ugliest weapons in the Army Museum’s collection. It
was produced in 1942 by the Inland Guide Lamp Division of General Motors in Dayton,
USA. It was intended for use by resisting forces in occupied areas and was mainly
dropped behind enemy lines in Asia. It is a single shot, smoothbore pistol consisting
of 23 metal parts. The weapon was designed and produced within six months. It took
300 employees 11 weeks to manufacture about 1 million pistols. Producing a gun
took 6.6 seconds, whereas loading and firing it took 10 seconds, making it the only
gun that was produced faster than that it could be fired. It was originally delivered in
a cardboard box with a wooden rod for unloading, plus10 cartridges and a manual in
the form of a series of 12 drawings.
Literatuur
- Hagan, R., The Liberator Pistol (El Dorado Hills 1996)
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 162-163)