Rekenlineaal met foedraal, Japans fabrikaat en gebruikt bij het aanleggen van de Birma spoorweg
rekenliniaal
Te zien in het museum:M.04.01.27Q.02.03
Een Japanse rekenlineaalIn de periode 1930-1941 leverde de Japanse Manufacturing Company Ltd Hemmi
Keisanjaku veel materiaal aan het Japanse leger, waaronder deze exportversie van
een rekenlineaal uit 1930. Deze zogeheten ‘Sun Hemmi’s Bamboo Slide Rule’s’ zijn
opgebouwd rond een bamboe frame en zijn daardoor erg stevig. Bovendien vertonen
ze geen slijtage dankzij het feit dat de schalen zijn gegraveerd. Het instrument is
daardoor zeer nauwkeurig.
Deze liniaal is afkomstig van een Nederlandse krijgsgevangene die werkzaam was aan
de Birmaspoorweg. Hij heeft de lineaal na de capitulatie gekregen van een Japanse
civielingenieur die betrokken was bij de bouw van deze beruchte spoorweg.
Een rekenlineaal is een analoog wiskundig instrument waarmee berekeningen kunnen
worden gemaakt. Met behulp van een logaritmetafel en een handboek met de
meest voorkomende wiskundige functies, was de rekenlineaal tot ongeveer 1980,
toen goedkope elektronische, digitale rekenmachines werden geïntroduceerd, het
standaard rekengereedschap van onder andere ingenieurs.
A Japanese slide rule
A slide rule made by the firm of Hemmi Keisanjaku. Made of bamboo, this slide rule
is of very high quality. It was given to a Dutch prisoner of war who worked on the
railroad in Birma by a Japanese civil engineer after the surrender of Japan.
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 124-125)