Cassette van de geweermakersschool Batavia bevattende een (Warnant-Kuhn?) revolver en een Beaumont(-Kuhn?) karabijn met diverse toebehoren en patronen
centraalvuurrevolver
Te zien in het museum:M16.00.34P.03
Deze cassette is gemaakt naar aanleiding van de internationale koloniale en uitvoerhandel tentoonstelling in Amsterdam, mei-oktober 1883. In de archiefstukken (NA 2.13.01/3750) staat namelijk: "een achterlaad kavalerie-karabijn, waarop het stelsel De Beaumont is toegepast, naar de denkbeelden van den direkteur der geweermakersschool, den kapitein Kühn, met munitie en toebehoren. En revolver, voorzien van slotmechanismus volgens het stelsel Warnant en van een ontlaadstok naar de denkbeelden van Kühn, met munitie en toebehoren".- De kist van de Geweermakersschool
De Geweermakersschool (GS) in Nederlands-Indië was gevestigd in Meester Cornelis,
een buitenwijk van de hoofdstad Batavia. Het was een onderdeel van de Artilleriewerkplaatsen,
en het hield zich bezig met het fabriceren en assembleren van vuurwapens
en vuurwapenonderdelen. De jaarlijkse productie was maar gering: het ging
om de enkele tientallen wapens die als proeve van bekwaamheid door de leerlingen
van de school werden gemaakt. Vanaf 1866 was kapitein F.W.H. Kühn er commandant.
Deze Kühn was reeds als luitenant bijzonder geïnteresseerd in vuurwapens; hij hield
zich bezig met het ontwerpen en verbeteren van infanteriewapens, met name geweren
en revolvers. In de collectie van het museum bevinden zich verschillende wapens
die door hem zijn ontworpen, zoals het – uitgebreid beproefde maar slechts op kleine
schaal ingevoerde – Geweer stelsel Kühn van 1868, en de degelijke revolver van zijn
hand die, onder de naam Revolver M91, vanaf 1893 bij het Koninklijk Nederlands
Indisch Leger (KNIL) werd ingevoerd. De commandant van de GS moet iets met deze
prachtige kist te maken hebben.
Er is qua provenance niet veel over dit object bekend. Het registratiesysteem van het
museum biedt geen uitkomst. De kist bevat een niet-officieel ingevoerde en licht
aangepaste Beaumont-cavaleriekarabijn en een revolver, waarschijnlijk van het type
Warnant-Kühn. Verder bevat de kist een aantal onderdelen, gereedschappen (zoals
een kogeltang, linksboven) en patronen. De uitvoering van de wapens is subliem
en de kist prachtig gemaakt, wat natuurlijk ook wel verwacht mag worden van een
dergelijk instituut. Maar vanwaar deze kist, en hoe is dit object in de collectie terecht
gekomen? Waarschijnlijk biedt de catalogus van de Koloniale Tentoonstelling
te Amsterdam in 1883 een aanwijzing voor de herkomst van deze wapenkist. In die
catalogus staan de tentoongestelde stukken vermeld, waaronder, en nu komt het:
‘Een achterlaad kavalerie-karabijn, waarop het stelsel De Beaumont is toegepast, naar
de denkbeelden van den direkteur der geweermakersschool, den kapitein Kühn, met
munitie en toebehoren. En een revolver, voorzien van slotmechanismus volgens het
stelsel Warnant en van een ontlaadstok naar de denkbeelden van Kühn, met munitie
en toebehoren.’ Dat is precies de inhoud van deze kist! Dat de kist er niet bij genoemd
wordt: een kniesoor die er op let. Het kan niet anders dan dat deze prachtige kist één
van de topstukken van de Koloniale Tentoonstelling van 1883 is geweest en daarna
zijn weg heeft gevonden naar de collectie van het Legermuseum.
The gunmaker’s chest from the School for Gunsmiths in Batavia
The School for Gunsmiths (Geweermakersschool), part of the Netherlands East Indies
Army Ordnance facilities, was located in Batavia, the present day Jakarta. Apart from
some tools, parts and cartridges, this beautiful chest, which was made around 1870,
contains a non-regulation Beaumont cavalry carbine and a Warnant-Kühn revolver.
Until the catalogue of the 1883 Colonial Exhibition in Amsterdam was found, it had
never really been clear how this chest came to be part of the Dutch Army Museum’s
collection. An entry in the catalogue reads as follows: ‘a Beaumont breech-loading
cavalry carbine system according to the ideas of the director of the gunsmiths’ school,
and a Warnant revolver system with an ejector rod designed by Kühn, both with some
parts and ammunition.’ The ‘Kühn’ referred to was Captain F.W.H. Kühn, director of the
school and a keen arms designer. This chest was probably part of the exhibition and
was later added to the Army Museum’s collection.
(Armamentaria, vol. 47 (2012/2013), p. 304-305)