Houwdegen compagnie ritmeester Van Dongen, Nederland, 1727-1740
houwdegen
Houwdegen 1727-1740.Gevest: van geelkoper met hartvormige stootplaat met neerwaarts gebogen krullende pareerstang. Aan de andere zijde een D-vormige vuistbeugel en een S-vormige zijbeugel. Tegenover de zijbeugel, naast de greep, is een U-vormige duimbeugel aangebracht op de stootplaat. Inscriptie op de duimbeugel vermoedelijk: "H" met kroon? Greep met gevlochten metaaldraad waartussen recht getrokken metaaldraad. Onder en boven de greep een band met twee siergroeven. De greep is voorzien van een bolle knop waarop een knop t.b.v. klingangel, welke zichtbaar is. Stootplaat voorzien van inscriptie:"No 33" en: "COMP + RITM + DONGEN".
Kling: tweesnijdende kling met brede verhoogde middengraat tot aan circa 15 cm van de punt.
De houwdegen is in de periode 1727-1752 gebruikt door één van de ruiters binnen de compagnie van ritmeester Johan Roelof van Dongen. Tot 1726 lag de compagnie in garnizoen in Den Bosch en bestond de eenheid uit 23 ruiters. Vanaf 1727 werd de compagnie uitgebreidt naar 44 manschappen. Aangezien op het gevest van deze houwdegen het nummer 33 staat, kan dit exemplaar dus pas vanaf 1727 in gebruik zijn geweest. Het nummer verwijst namelijk naar ruiter nummer 33 uit de compagnie.
Van Dongen was afkomstig uit een militair geslacht, woonachtig op de havezathe De Klencke te Oosterhesselen in Drenthe. Zijn vader, Rutger, was in 1710 als kolonel van de cavalerie overleden en ook andere familieleden dienden bij het Staatse leger.
Johan Roelof begon zijn militaire carrière in 1721 als ritmeester. Zijn compagnie stond op repartitie (betaling) van Drenthe. Na 30 jaar te hebben gediend als ritmeester volgde een benoeming tot kolonel van het infanterieregiment Oranje-Drenthe en in 1759 zelfs tot luitenant-generaal van de infanterie. Ondanks zijn promotie tot opperofficier bleef hij ook de functie van ritmeester uitoefenen, hoewel zijn honeurs in de praktijk waargenomen zullen zijn door zijn luitenant.
In 1760 stierf Johan Roelof als commandant van ’s-Hertogenbosch. Op zijn rouwbord in de St. Janskathedraal stond het volgende vermeld: ‘De Hoogwelgebooren Heer Jan Roelof Baron Van Dongen, Luitenant Generaal van de Infantery, Collonel van het Battaillon van Orange-Drenthe, Ritmeester van een Compagnie Cavallerie in het regiment van den Generaal Majoor Graave van Rechteren en Commandeur der Hoofdstad 's-Hertogenbosch, sterft den 10 Februari 1760'.